Døden kom ikkje på stille vengjer for Martha. Den reiv og sleit i ho, vrengde sjelskantane hennar ut- inn og lèt ho få sjå avgrunnen lengje før ho nådde dit. Ikkje at ho hadde store fysiske smerter, Martha. Det som verkte i ho var alt det ugjorde, alle smil ho ikkje hadde smila, alle eventyr ho hadde forspelt.
Det gnog og åt seg inn, brennmerkte dei siste timane med stor kraft og ei intens pine.
Ho var redd.
Reddare enn nokon gong. Reddare enn då ho som ung hadde falle på havet frå sjarken til bestefar, og berre sovidt berga livet. Redd. For no skulle ho aldri meir få vera i dette fantastiske livet, aldri sjå nye dagar fødast og blenkje klårt heilt til natta sløkte alt varsamt ned....
Det vart ikkje slik som det skulle, livet. Men, Martha var klar over dèt, og hadde innfunne seg med det - slik vi menneskje plar gjera når vi anar målstreken. Men det som beit, var tankane om det ho BURDE gjort, men ikkje tok seg tid til. Alt som hadde vore godt innanfor rekkjevidde, men som no var forbi.
Martha hadde ingen born. Ingen ætlingar som sat stille ved dødsleiet og venta ilag med ho. Ingen blomar, kort eller bilete stod på nattbordet. Berre vassglaset og nytestamentet. Ikkje at Martha las i dèt nokon gong, medan ho enno hadde ork til det. Ho var ikkje av dei med trua i seg, hadde aldri forsona seg med Jesus eller den Heilage Ande. Martha var Martha. Ho hadde på ein måte hatt den formeininga om at ho hadde vèl nok med seg sjølv. Ikkje skulle HO måtte plagast med å stå på pinne for andre, syta for at andre enn ho fekk til livets opphald og vera vern!!
Monge gonger hadde ho stått ved vàlurna ho òg. Hatt sjangsen til å blomstra ilag med ein livsveiledar, ein partnar i livets leik. For ho var ei vakker kvinne, Martha. Og karane kappast om å kome nær nok til å få ein flik av hjartet hennar. Men....Martha, ho heldt dei på avstand. Ho skulle styra kursen sjølv!!
Ein kan undrast over kva som låg til grunn for dette livsvalget, ingen har vel godt av å berre skulle gå einsam? Men slik var ho, og etter utallige freistnadar bakka dei ut, karane. Ein føre og hine etter. Og Martha gjekk i det, einsam.
No hadde det seg slik at ho kom lett til pengar. Ho var einearving til mongt og mykje av både gods og gull, Martha. Og ho brukte mykje på seg sjølv, reiste og tok utdanning på dei beste skulane. Monge vil vel seie at ho var framfødd, der ho pløgde seg fram og ut, velbeslått og med lite bekymmer.Martha flytta frå den vesle bygda og til storbyen og hadde nok sitt nettverk av dei som gjerne kalla seg vener når det var noko å hente anten sånn eller slik. Men... Martha la seg åleine, og stod oppatt åleine. Ingen mann. Ingen fyrrig elskar som kom og gjekk etter behovet. Ingen born, ingen hund eller katt. Ingen hjartevenninne som ho sat og delte opp og nedturar med. Ingen. Berre tinga, armslaget og seg sjølv
.
"Det kjennest so forferdeleg lite ut, dette som dei kalla døden"- tenkte Martha der ho låg. "Det et meg opp innanfrå, tygg meg, spyttar meg ut, og trakkar på restane som om det ikkje er verdt NOKO!?...so pitrandes lite, men so uendeleg stort alikevel, og eg lyt gå i det utan nokon til å heia meg fram.."
Pleiarane på sjukehuset, kom og gjekk. Skifta på sengeklè, gav ho skei på skei med tynn suppe..som rann utatt mest med det same. Ingenting av det ho tok inn, heldt ho på. Ho var overgådd av kreft, og det var ingenting meir dei kunne gjera. Ho hadde prøvd alt! Alt det pengane hennar kunne kjøpe. Likevel låg ho her no, og hadde tapt. Døden åt ikkje pengane hennar, den åt berre opp tida.
Tida som ho no ikkje hadde meir av, tid som ho no gjerne skulle brukt annarleis.
Det var som om ho heldt seg sjølv i ein tynn, tynn tråd utfor ein fjellkant. Den Martha som hong utanfor kanten var den Martha ho gjerne skulle ha vore om ho hadde kunne gjort om livet. Den Martha som skulle gjett andre lov å ta del, gjett seg sjølv lov å leva med innsida ut. Ut mot verda, mot det levandes livet!
Den andre Martha, ho som stod trygt inne på fjellgrunnen, det var slik ho hadde sett seg sjølv alltid. Trygg når ho var den som heldt avstand frå dei som kansje kunne såra henne. Kansje....Ho hadde kontrollen, ho ordna og staka ut kursen...og gjekk mot målet. Sjølv. Einsam.
Døden trakk ho nærare avgrunnen for kvart beiske andedrag, ho kjende smaken av botnen- beisk i munnen. Like beisk som cellegifta hadde gått i ho, den som ikkje ville virke.
"Åleine er ikkje nokon god plass å vera, korleis kunne eg velga åleine som partnar??"
Ho kjempa mot avgrunnen, ville ikkje dit, men lèt att håpet. Det kom nok til å ta tid, og ho såg alle redslane som sneik inn mot ho frå alle kantar. Døden var slett ikkje vakker. Slett ikkje ei lette. Ikkje for ho som låg der, einsam og åleine.
"Martha."
Ei djup og mild stemme stogga ferda mot botnen. "Martha"- sa ho igjen, litt klårare, nærare.
Martha freista opne augo, plira sløvt med halvopne gløtt. Såg ingen, og lèt att. Men var årvàken likevel.
Var dette eit triks Døden hadde?? Eit siste hån før beistet stod klar med kjeften på gap for å fortæra henne? Ho visste ikkje, trudde ikkje.
"Eg er her. Ilag med deg"
Den milde igjen! Martha gløtta att. Og, der såg ho! Der sat ei der, ei framand. Martha hadde aldri sett ho før, det var ikkje ei av pleiarane iallefall, då måtte ho isofall vera ny.
"Kven er du? Kva vil du? Kvifor er du her? "
Martha kunne ikkje spørje, kreften hadde ete opp sjangsen til det for lengje sidan.
Ei kjøleg hand tok varsamt Martha si, heldt ho og strauk ho litt. Martha kjende at noko fløymde opp i ho, ein varm straum som ho knappast hadde kjent før. Det var som om avgrunnen avtok, mørkret gav seg over og lyste slapp til!!
Ho gret. For fyrste gong sidan ho var lita jente, gret Martha for slett ingenting! Varme sildr strauk kinna våte og det gjorde ho ingenting! Stemma, den milde- sa :" Slik ja, Martha. Slik ja. Slepp deg sjølv inn, og gå inn i døden med lyset og ikkje med mørkret. Eg er her med deg, eg slepp ikkje taket før du har funne fotfeste i det gode. Det vart ikkje slik du trudde, men du er ikkje åleine no..aldri meir!"
Med desse enkle rettesnororda, viska Martha vekk einsemda, tok imot lyset frå døden, frigav smerten ved å ikkje ha gjort nok...og ho tok farvel med seg sjølv.
Livet sat att ei stund i romet, heldt Martha vàrt i hand og var der heilt til dødens mørkre tok over og Martha var komen fram dit einsemd ikkje var ein tilstand, berre eit minne. So gjekk Livet vidare...
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar